قدس آنلاین-گروه استان‌ها: چابهار نزدیک‌ترین و بهترین نقطه برای دسترسی کشورهای آسیای مرکزی و افغانستان به آب‌های آزاد است و نقطه‌ای راهبردی برای ترانزیت کالا از آسیا به اروپا محسوب می‌شود. توجه به توسعه ارتباطات هوایی منسجم، تعامل و هم‌افزایی بیشتر، بسط و تقویت روابط اجتماعی و اقتصادی بین استان‌های شرقی کشور ضروری است.
اگر به این موقعیت تاریخی وضعیت امروز افغانستان را اضافه کنیم؛ کشوری که پس از سال‌های طولانی جنگ و ناامنی، امروز آماده می‌شود تا مقدمات رشد اقتصادی را فراهم کند و در این مسیر به واردات نیاز جدی خواهد داشت، مشخص می‌شود که دریای آزاد تا چه حد در تجارت منطقه اهمیت دارد و در این میان رقابت بر سر اینکه کدام بندر، هاب دریایی منطقه نامیده شود، اهمیتی جدی پیدا می‌کند.
رقیب چابهار
بندر چابهار در جنوب شرقی سیستان و بلوچستان و در ورودی منطقه دریای عمان و خلیج‌فارس قرارگرفته و ازنظر موقعیت جغرافیایی هیچ‌یک از بنادر کشورهای عربی حاشیه خلیج‌فارس، امکان رقابت با آن را ندارند.
بااین‌وجود، چابهار در کنار مشکلات توسعه‌ای و زیرساختی، یک سد مهم دیگر در مسیر تبدیل‌شدن به هاب دریایی منطقه نیز پیش روی خود می‌بیند و آن بندر گوادر پاکستان است؛ بندری در نزدیکی چابهار ایران و ازنظر موقعیت جغرافیایی و مزیت‌های اقتصادی بسیار شبیه به همسایه ایرانی خود.
این شباهت باعث شده در سال‌های گذشته دو غول اقتصادی آسیا یعنی چین و هند، هر یک به شکل جداگانه به دنبال تقویت پایگاه خود در منطقه باشند و در این مسیر، هند توسعه چابهار را در اختیار گرفته و چین از مدت‌ها قبل، حضور خود در گوادر را به شکل جدی دنبال می‌کند و در این مسیر هرچند به نظر می‌رسید تحریم‌های یک‌جانبه امریکا، اوضاع را برای چابهار دشوار کند، اما خبرهای جدیدی که در این زمینه به گوش می‌رسد، حاکی از آن است که پاکستان نتوانسته توقعات چین را برآورد ه کند و پکن در اندیشه تحولاتی جدی در مسیر حضور خود در گوادر است.
پیش‌تر هند از طریق پاکستان الزامات ورود کالا به افغانستان و سپس آسیای میانه را فراهم می‌کرد اما بعد از مخالفت پاکستان، دهلی‌نو به‌اجبار مسیر جایگزین چابهار را برای دور زدن پاکستان در تجارت با افغانستان برگزید .
عمده‌ترین رقیب چابهار و طرح توسعه سواحل مکران، «بندرگوادر» است و لذا چینی‌ها می‌خواهند تا سال ۲۰۵۰ میلادی ظرفیت تخلیه و بارگیری بندرگوادر را به ۴۰۰ میلیون تن کالا با ۵۰ ابر کشتی به‌صورت هم‌زمان ایجاد کنند؛ چیزی بیش از ۵ برابر ظرفیت فعلی همه بنادر تجاری ایران!
همه این موارد مقدمه‌ای است تا هر چه زودتر احداث و راه‌اندازی بندر چابهار تسریع یافته و شتاب بگیرد.
امضای موافقت‌نامه همکاری
مدیرکل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان در این رابطه می‌گوید: در سال جاری شاهد افزایش ۳۸ برابری صادرات محصولات غیرنفتی از طریق بندر چابهار بودیم که نشان‌دهنده نقش استراتژیک و مهم این بندر اقیانوسی در مناسبات ملی و منطقه‌ای است.
بهروز آقایی بابیان اینکه موافقت‌نامه ترانزیتی سه‌جانبه بین کشورهای ایران، هند و افغانستان باهدف تسریع، تسهیل و ارتقای ترانزیت چابهار و اتصال کشور هند و افغانستان به کشورهای آسیای میانه از طریق بندر چابهار، توسعه صادرات سه کشور و ایجاد کریدور بین‌المللی بین کشورهای مذکور در خردادماه سال ۱۳۹۵ به امضای رؤسای جمهور ایران و افغانستان و نخست‌وزیر هند رسید افزود: بعد از امضای موافقت‌نامه فوق، خطوط کشتیرانی لاینر بین بنادر کشور هند و بندر شهید بهشتی چابهار تأسیس و شروع به فعالیت کردند.
وی ادامه داد: در کنار این اقدامات اعطای مشوق‌ها و تخفیفات از سوی سازمان بنادر و دریانوردی سبب رونق ترانزیت از طریق بندر چابهار شده به‌نحوی‌که طی دو سال گذشته این بندر استراتژیک نقش مهمی در تأمین کالاهای اساسی، ترانزیت و صادرات کالا داشته است.
وی معتقد است: درمجموع آن چیزی که واضح است این است که توسعه سواحل مکران و خصوصاً بندر چابهار به‌عنوان کانون توسعه این منطقه علاوه بر اینکه می‌تواند موجب توسعه و رشد استان سیستان و بلوچستان و کشور شود قطعاً موجب توسعه منطقه خصوصاً کشورهای آسیای میانه می‌شود از همین رو باید با اعطای مشوق‌ها و تسهیل سرمایه‌گذاری برای آن‌ها راه را برای نقش‌آفرینی هرچه بیشتر آن‌ها هموار کرد.
نظر شما